STARA ZABUDOWA MIEJSKA

Stara zabudowa miejska, zabudowa murowana, bierze swój początek na Podbabiogórzu właściwie dopiero w połowie XIX w. I tak na przykład w Jordanowie, w którym do dziś czytelny jest układ dawnego XVI - wiecznego założenia, pierwsze murowane budynki, w obrębie rynku, powstały w ostatnich dwudziestu latach XIX w. Szczególnie interesujące są tu trzy budowle wzniesione według projektu znanego architekta Jana Sasa-Zubrzyckiego. Wszystkie murowane z czerwonej cegły, eklektyczne, z neogotyckim i neoromańskim detalem architektonicznym. Jako pierwszy, na przełomie XIX i XX w., wybudowany został narożny budynek, z charakterystyczną, przypominającą basztę wieżą (obecnie siedziba Urzędu Gminy).

Jordanów

W 1911 postawiono na środku rynku nowy ratusz miejski. Jest to budynek jednopiętrowy, od zachodu w fasadzie z kwadratową wieżą, wzniesiony na wielobocznym planie, trójosiowy.

Jordanów

Trzecią budowlą jest stojący tuż obok jordanowskiego rynku kościół, który powstał w latach 1909 - 1913. Wewnątrz znajduje się część wyposażenia ze stojącej tu wcześniej, od 1579 r., drewnianej świątyni. Z 1. poł. XVII w. pochodzi wiszący w bocznym ołtarzu, cieszący się kultem i słynący łaskami, obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem zwanej Panią Jordanowską - Matką Bożą Trudnego Zawierzenia. W pobliżu rynku (ul. Kolejowa 10) stoi zajazd dworski "Poczekaj" wzniesiony ok. poł. XIX w. Jest to trójkondygnacyjny budynek murowany z kamienia i cegły, w którym szczególnie interesujące są zachowane w pierwotnym kształcie wysokie piwnice o układzie dwuosiowym, dwutraktowe, częściowo z półpiętrzem.
W Makowie Podhalańskim, w rejonie rynku, zachowało się kilka murowanych budynków pochodzących z końca XIX w. Do najokazalszych należą: dawny Magistrat (obecnie siedziba poczty), gmach Krajowej Szkoły Hafciarskiej (Zespół Szkół) i budynek banku (ul. 3-go Maja). Interesującą architekturę ma także kilka murowanych budynków w typie reprezentacyjnych willi (ul. Sienkiewicza, willa "Marysin").

Sucha Beskidzka

Do rejestru zabytków wpisany jest wywodzący się z końca XVIII w. układ urbanistyczny miasta Sucha Beskidzka, z centralnie usytuowanym rynkiem. Oprócz pochodzących z końca XIX w. kamienic stojących przy rynku w obrębie strefy ochronnej znalazły się również m.in.: piętrowy gmach dawnej szkoły, wybudowany w 1889 r. (ul. Mickiewicza 7), pochodzący z 1905 budynek sądu (ul. Mickiewicza 11) i dawna siedziba Magistratu z 1908 r. (ul. Piłsudskiego 23).